Η ΘΕΟΣΟΦΙΑ ΚΑΙ Η ΘΕΟΣΟΦΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ (Θ.Ε.) (του Νέστωρα Γιαλίδη)

Η Θεοσοφία ή θεοσοφισμός είναι σύστημα αποκρυφιστικών δοξασιών έντονου συγκριτικού και συνεκτικού χαρακτήρα, στηριζόμενο στην πίστη ότι ψήγματα της θεϊκής ή αιώνιας αλήθειας μπορούν να αναζητηθούν σε όλες τις θρησκείες της Ανθρωπότητας με τη βοήθεια της γνώσης. Η Θεοσοφία αναπτύχθηκε κυρίως μέσα από τα κείμενα της Έλενα Μπλαβάτσκι (Helena Petrovna Blavatsky), ιδρύτριας της  Θεοσοφικής Εταιρείας το 1875 στις ΗΠΑ.

Helena Petrovna Blavatsky

Το 1875, η Helena Petrovna Blavatsky ζούσε στη Ν. Υόρκη και οργάνωνε περιοδικές συναντήσεις στο διαμέρισμά της, γνωστό και σαν «Lamasery». Κατά τη διάρκεια μίας εξ αυτών (7 Σεπτεμβρίου 1875), μετά από την παρουσίαση μίας ενδιαφέρουσας ομιλίας από τον George H. Felt, ξεκίνησε μία ενδιαφέρουσα συζήτηση και ο Henry Steel Olcott πρότεινε την ίδρυση μίας Εταιρείας. Έτσι κλείστηκε μία νέα συνάντηση για την επόμενη ημέρα, στην οποία έπρεπε να είναι παρόντες όσοι ενδιαφέρονταν να ανταχθούν σε αυτή την Εταιρεία.

Στη συνάντηση της 8ης Σεπτεμβρίου παρόντες ήταν οι εξής που είναι και οι ιδρυτές της Εταιρείας: Helena Petrovna Blavatsky, Cel. Henry Steel Olcott, W.Q.Judge, Charles Sotheran, Dr. Charles E. Simmons, W.L Alden, G.H. Felt, J. Hyslop, D.E. de Lara. C.C. Massey, de Londres, E.D Monachesi, Henry J. Newton, H.M. Stevens, Dr. Britten και η σύζυγός του, John Storer Cobb.

Ως κύριοι ιδρυτές θεωρούνται οι: Helena Petrovna Blavatsky, Cel. Henry Steel Olcott και ο William Q. Judge.

Ως επίσημη ιδρυτική ημερομηνία θεωρείται η 17^η Νοεμβρίου, που έγινε η πρώτη δημόσια διάλεξη από τον Παγκόμιο Πρόεδρο Henry Steel Olcott.

Η Θεοσοφική Εταιρεία αποτελείται από μέλη οποιασδήποτε θρησκευτικής πίστης, φιλοσοφίας, ή επιστημονικής γραμμής. Ο βασικός στόχος της εταιρείας είναι να προωθήσει τους σκοπούς της, με αποτέλεσμα τη βαθιά κατανόηση της ζωής, την απομάκρυνση κάθε φανατισμού, δόγματος και προκατάληψης οποιασδήποτε μορφής.

Γι’ αυτό τον λόγο, η Εταιρεία δεν προωθεί κάποια ιδιαίτερη θρησκεία, φιλοσοφία και επιστημονική γραμμή πίστεων και μελετών. Οι στόχοι της εκφράζονται μέσα από τους σκοπούς της, εκ των οποίων αυτός με την μεγαλύτερη σημασία είναι η επίτευξη της Παγκόσμιας Αδελφότητας, χωρίς διακρίσεις ανάμεσα σε φυλές, θρησκείες, φύλα, κοινωνικές τάξεις ή χρώματα.

Για να διατηρηθεί ένα περιβάλλον, μέσα στο οποίο κανένα δόγμα και καμία συγκεκριμένη γραμμή μελέτης δεν θα επιβάλλεται σε άλλους, το Γενικό Συμβούλιο της Εταιρείας πέρασε το 1924, το διάταγμα «Ελευθερία Σκέψης«, στο οπόίο περιλαμβάνονται τα εξής:

«Καθώς η Θ.Ε. έχει εξαπλωθεί σε όλα τα μήκη και πλάτη του κόσμου και καθώς άτομα από κάθε θρησκεία έχουν γίνει μέλη της, χωρίς να εγκαταλείπουν τα ιδιαίτερα δόγματα, διδασκαλίες και πιστεύω τους, επιθυμούμε να τονίσουμε το γεγονός ότι δεν υπάρχει καμία διδασκαλία ή γνώμη διατυπωμένη από αποιονδήποτε, η οποία να δεσμεύει τα μέλη της Θ.Ε., τα οποία είναι ελεύθερα να αποδεχτούν ή να απορρίψουν όποια επιθυμούν. Η αποδοχή των τρίων σκοπών της Θ.Ε. είναι ο μοναδικός όρος για να γίνει κανείς μέλος της. Κανείς δάσκαλος ή συγγραφέας από την Ε. Π. Μπλαβάτσκι και μετά, δεν έχει το δικαίωμα να επιβάλει τις διδασκαλίες και τις γνώμες του στα μέλη. Κάθε μέλος έχει ισόνομο δικαίωμα να ακολουθήσει οπιοαδήποτε σχολή σκέψης, αλλά δεν έχει το δικαίωμα να επιβάλει την επιλογή του σε άλλους. Τα μέλη του Παγκόσμιου Γενικού Συμβουλίου της Θ.Ε. ζητούν από το κάθε μέλος της να διατηρήσει, να υπεραμυνθεί και να δράσει σύμφωνα με τις βασικές αρχές της και επίσης άφοβα να ασκήσει το δικαίωμα της ελευθερίας σκέψης μέσα στα όρια της ευπρέπειας και του σεβασμού προς τους άλλους». 

Η Θ.Ε. έχει τους εξής τρεις σκοπούς:

1- Σχηματισμός πυρήνα παγκόσμιας αδελφότητας της ανθρωπότητας χωρίς διάκριση φυλής, θρησκείας, φύλου. κοινωνικής τάξης ή χρώματος.

2- Ενθάρρυνση της συγκριτικής μελέτης των θρησκειών, της φιλοσοφίας και της επιστήμης.

3- Έρευνα των ανερμήνευτων νόμων της φύσης και των κρυμμένων δυνάμεων του ανθρώπου.

Στην Ελλάδα η Θεοσοφική εταιρεία εκδίδει το Διμηνιαίο Περιοδικό ΙΛΙΣΟΣ των Θεοσοφικών Εκδόσεων Συν.Π.Ε, ανελλιπώς από το το 1956 έως τις ημέρες μας. 

Οι οπαδοί της θεοσοφίας υποστηρίζουν ότι η θεοσοφία είναι το «το σώμα της αλήθειας» που αποτελεί τη βάση όλων των θρησκειών. Η θεοσοφία, ισχυρίζεται ότι αντιπροσωπεύει μια σύγχρονη έκφραση του Σανατάνα Ντάρμα, της «Αιώνιας Αλήθειας», σαν κατάλληλης θρησκείας.

Τα πέντε εμφανή σύμβολα στη σφραγίδα της Θεοσοφικής Εταιρείας είναι το Αστέρι του Δαυίδ, το Ανκ (☥), η Σβάστικα, ο Ουροβόρος Όφις, και πάνω από τη σφραγίδα είναι το Ωμ. Γύρω από τη σφραγίδα είναι γραμμένα τα λόγια: Δεν υπάρχει υψηλότερη θρησκεία από την Αλήθεια.

Το έμβλημα της Θ.Ε.

Τα σύμβολα που περιέχονται στο έμβλημα της Θεοσοφικής Εταιρείας είναι τόσο αρχαία, ώστε κανείς δεν γνωρίζει πότε χρησιμοποιήθηκαν για πρώτη φορά για να συμβολίσουν παγκόσμιες ιδέες. Συναντώνται σε διάφορες μορφές σε κάθε μεγάλη θρησκεία καθώς και στις αρχαίες μυθολογικές παραδόσεις. Η Έλενα Μπλαβάτσκι χρησιμοποιούσε αυτό το σύνολο των συμβόλων σαν προσωπική της σφραγίδα πολύ πριν την ίδρυση της Θεοσοφικής Εταιρείας, η οποία το χρησιμοποιεί έκτοτε σαν σφραγίδα και έμβλημά της. Το έμβλημα παρουσιάζει ένα σύνολο εννοιών οι οποίες υποδηλώνουν ένα τεράστιο εξελικτικό σχήμα που αγκαλιάζει ολόκληρη τη φύση, σωματική και πνευματική. Η μελέτη και ο στoχασμός πάνω στο έμβλημα αυτό, καθώς και στα διαφορετικά σύμβολα που το αποτελούν, οδηγεί τον αποφασισμένο μαθητή στην κατανόηση μερικών από τα βαθύτερα μυστήρια της ύπαρξης.

H σφραγίδα της Βραζιλιάνικης θεοσοφικής κοινότητας

Ολόκληρο το σχήμα απευθύνεται στην εσωτερική αντίληψη του μαθητή, στη διαίσθηση και στην καρδιά του, προσκαλώντας το θείο τμήμα κάθε ανθρώπου που διαλογίζεται πάνω σε αυτό, να αφυπνιστεί. Στο σύνολό του παρουσιάζει μια σύνθεση μεγάλων κοσμικών αρχών οι οποίες εργάζονται μέσω των ανελικτικών και εξελικτικών κύκλων, οδηγώντας με την πάροδο του χρόνου όλους τους ανθρώπους, να αντιληφθούν την θεία φύση μέσα τους. Γύρω από το έμβλημα υπάρχει το Αξίωμα της Θεοσοφικής Εταιρείας, «ΟΥΔΕΜΙΑ ΘΡΗΣΚΕΙΑ ΥΠΕΡΤΕΡΑ ΤΗΣ ΑΛΗΘΕΙΑΣ». Η ΑΛΗΘΕΙΑ είναι το σημείο της αναζήτησης κάθε θεόσοφου, ανεξάρτητα από τη θρησκεία του ή την πεποίθησή του, γιατί κάθε μεγάλη θρησκεία περιλαμβάνει ένα κομμάτι, μια αχτίδα του φωτός της Μίας Αιώνιας Πνευματικής Σοφίας. Κάθε μία μας δείχνει ένα δρόμο προς την ανακάλυψη της Αλήθειας.

Το Άστρο του Δαβίδ. Το Σύμπλεγμα των Τριγώνων

Στην Ινδία ονομάζεται σφραγίδα του Βισνού του Συντηρητή, και δηλώνει τη διπολικότητα της φύσης-ύλη και πνεύμα, ή αρσενικό και θηλυκό. Η κορυφή του επάνω (όρθιου) τριγώνου αντιπροσωπεύει τη θεία μονάδα, ενώ η κορυφή του κάτω (σκουρότερου) τριγώνου αντιπροσωπεύει τον εκδηλωμένο, υλικό κόσμο. Το ανερχόμενο τρίγωνο δηλώνει το πνεύμα, τη συνείδηση και την απόκρυφη σοφία, τα οποία αντανακλούνται στο αντεστραμμένο τρίγωνο (σκούρο) που αντιπροσωπεύει την ύλη, το ορατό διάστημα, την εκδήλωση και τη σοφία του φαινομενικού κόσμου. Τα δύο τρίγωνα μαζί αντιπροσωπεύουν το εκδηλωμένο σύμπαν που προβάλλει από το κεντρικό σημείο μέσα στον κύκλο του όφεως του χρόνου και του χώρου. Επίσης σχηματίζουν το εξάγωνο των έξη αρχών, κοσμικών και ανθρώπινων, οι οποίες προβάλλουν από την έβδομη αρχή, τον ανώτερο εαυτό κάθε οντότητας, η οποία συμβολίζεται από το σημείο στο κέντρο του σχήματος. Παρουσιάζεται έτσι η επταπλή σύνθεση του σύμπαντος και του ανθρώπου.

Ο Αιγυπτιακός Σταυρός ΑΝΚ ή το Κλειδί της Ζωής

Είναι ένα ιερό σύμβολο που δηλώνει τη ζωή, την γέννηση και την κάθοδο του πνεύματος από τα εσωτερικά πεδία στον κόσμο της ύλης. Σημαίνει επίσης το εμβρυϊκό σύμπαν. Ο κύκλος αντιπροσωπεύει τον κοσμικό ή πνευματικό σπόρο ή κοσμικό αβγό, που κινείται πάνω από το σταυρό της ύλης, η οποία προβάλλει μέσα από αυτό. Αστρολογικά, είναι το σημείο της Αφροδίτης, του αδελφού πλανήτη της Γης και ο «φύλακας» της ανθρωπότητας. Ως προς την ανθρώπινη φυλή αντιπροσωπεύει το διαχωρισμό των φύλων (αρσενικό-θηλυκό), καθώς και τον μυημένο που κρατά το κλειδί των μυστηρίων και της ένωσης με την δική του πνευματική συνείδηση.

Το σύμβολο Ανκ είναι αρχαίος Αιγυπτιακός ιερογλυφικός χαρακτήρας, γνωστός και ως κλειδί της ζωής, κλειδί του Νείλου ή crux ansata, που χρησιμοποιούνταν ως σύμβολο του  σύμπαντος και της ζωής, ανθρώπινης και θείας, το οποίο σχηματίζεται από το συνδυασμό των αρσενικών και θηλυκών συμβόλων αντίστοιχα, του Όσιρι και της Ίσιδας, ως σύμβολο της ένωσης των δύο αναπαραγωγικών δυνάμεων του ουρανού και της γης.

Χρησιμοποιείται επίσης και ως σύμβολο της αθανασίας. Ενίοτε ο χαρακτήρας «ανκ» παρομοιάζεται και ως μορφή του Δέντρου της Ζωής, ή του ωοειδούς, που μπορεί να είναι η αιωνιότητα και του σταυρού που εκτείνεται σε μήκος και σε πλάτος, δηλαδή από το άπειρο στο χώρο, ή μπορεί να είναι και ο ήλιος που ανατέλλει πάνω από τον ορίζοντα. Όπως όμως τα περισσότερα θρησκευτικά ή πνευματικά σύμβολα, ο σταυρός «ανκ» δεν έχει έναν μόνο απλό ορισμό.

Οι αρχαίοι Αιγυπτιακοί θεοί συχνά απεικονίζονται να τον κρατούν στο ένα χέρι ενώ τα χέρια τους βρίσκονται σταυρωμένα στο στήθος. Η ακριβής ωστόσο προέλευση του συμβόλου δεν έχει ακόμη προσδιοριστεί ενώ καμία μεμονωμένη υπόθεση δεν έχει γίνει ευρέως αποδεκτή.

Η σβάστικα

Η σβάστικα Είναι ο πύρινος σταυρός, με βραχίονες περιστρεφόμενης φλόγας προς τη φορά του ρολογιού, που αντιπροσωπεύει τις πανίσχυρες δυνάμεις της φύσης. Η λέξη Σβάστικα, είναι λέξη σανσκριτική που σημαίνει «ευημερία» και «ευοίωνο» και σαν κοσμικό σύμβολο, θεωρείται πως είναι το σύμβολο της καλής τύχης. Συναντάται στις αρχαίες λατρείες της Ινδίας, Κίνας, Ιαπωνίας, Αμερικής, Ελλάδας και Ρώμης καθώς και στον πρώιμο Χριστιανισμό. Η σβάστικα είναι η αρχαιότερη γνωστή μορφή του σταυρού και σχετίζεται με τον Προμηθέα, «τον κομιστή της φωτιάς» στην αρχαία Ελλάδα, το πύρινο σφυρί του θεού Θώρ της Σκανδιναυίας, το δίσκο του Ινδού θεού Βισνού, καθώς και με το βουδιστικό «τροχό του νόμου». Συμβολίζει την εξέλιξη και την συνεχή κίνηση, τον παντοτινά περιστρεφόμενο «μύλο των θεών» στο κέντρο του οποίου βρίσκεται η ψυχή, ενώ οι λυγισμένοι βραχίονές του σημαίνουν την ατέρμονη κίνηση του τροχού της ζωής σε ολόκληρη τη συμπαντική ύπαρξη. Μας θυμίζει το σχήμα των περιστρεφόμενων γαλαξιών ενώ στην Ανατολή, στους Κινέζους και τους Μογγόλους, σημαίνει τις «χίλιες αλήθειες», τα μυστήρια του αόρατου Σύμπαντος και της αρχέγονης Κοσμογονίας και Θεογονίας.

Ο ουροβόρος όφις

Ένα πολύ αρχαίο σύμβολο της αιωνιότητας και της συνέχειας του κυκλικού χρόνου. Αντιπροσωπεύει τη σοφία και, λόγω της δυνατότητας του φιδιού να αλλάζει δέρμα, συμβολίζει επίσης την ανανέωση και την αναγέννηση. Το κυκλικό του σχήμα υποδεικνύει την εκπνοή και την εισπνοή του Ινδού Βράχμα, του Κοσμικού Δημιουργού, του θεού της επέκτασης. Όταν ο Βράχμα εκπνέει οι κόσμοι εμφανίζονται, και αυτό συμβολίζεται με την κατερχόμενη φορά του σώματος του φιδιού, ενώ η ανερχόμενη φορά του συμβολίζει την άνοδο και επιστροφή των κόσμων προς το πνεύμα. Η σπειροειδής αυτή κίνηση είναι αιώνια και δείχνει την εξέλιξη της ζωής μέσω των κύκλων του χρόνου. Ο ίδιος ο κύκλος αντιπροσωπεύει την τελειότητα και την αποκατάσταση της συμπαντικής αρμονίας, καθώς επίσης και το Απεριόριστο, από το οποίο όλα προέρχονται και στο οποίο όλα επιστρέφουν. Το σύμβολο συναντάται στην αρχαία Αίγυπτο, Ελλάδα, Δ. Αφρική, τους Γνωστικούς, τους Βουδιστές κ.λ.π.

 Ο ουροβόρος όφις (οὐροβόρος < οὐρά + βορά, βόρος), ουροβόρος ή κερκοβόρος λέγεται ο όφις (το φίδι) τη στιγμή που ελίσσεται γύρω από τον εαυτό του και δαγκώνει την ουρά του αφαιρώντας το υπόλοιπο παλαιού δέρματός του, δίνοντας έτσι την εντύπωση ότι τρώει την ουρά του. Η περίκλειστη αναπαράστασή του αποτελεί ένα αρχαίο σύμβολο της αιωνιότητας και της συνέχειας του κυκλικού χρόνου. Αποτελεί επίσης από τα πλέον διαδεδομένα τεκτονικά ή ακόμη και γνωστικά σύμβολα, ωστόσο ως σύμβολο υπάρχει πολύ πριν εμφανιστεί ο Τεκτονισμός.

Το ιερό ΩΜ

Το ιερό ΩΜ εμφανίζεται στο έμβλημα της Θ.Ε. πάνω από την περιστρεφόμενη σβάστικα με σανσκριτικούς χαρακτήρες, και είναι η ιερή λέξη του Ινδοϊσμού AUM, μια λέξη εξαιρετικής σημασίας. Αντιπροσωπεύει τον ΛΟΓΟ ή τον δημιουργικό ΗΧΟ, την άρρητη Πραγματικότητα που είναι η πηγή όλης της ύπαρξης.

ΒΑΣΙΚΕΣ ΙΔΕΕΣ ΤΗΣ ΘΕΟΣΟΦΙΑΣ:

1. Η συνείδηση είναι οικουμενική και προσωπική:

Σύμφωνα με τη θεοσοφία, η φύση δεν λειτουργεί τυχαία. Κάθε γεγονός, παρελθοντικό ή παροντικό, συμβαίνει εξ’ αιτίας νόμων που είναι μέρος του Κοσμικού Προτύπου. Οι Θεοσοφιστές υποστηρίζουν ότι τα πάντα, ζωντανά ή μη, εγκυμονούν τη Συνείδηση. Αυτό το Πρότυπο έχει ονομαστεί με διάφορους τρόπους όπως  Θεός, Νόμος, Παράδεισος, ο Μέγας Αρχιτέκτων, Εξέλιξη, και Λόγος.

• Ο άνθρωπος είναι αθάνατος

Οι θεοσοφιστές πιστεύουν ότι όλα τα ανθρώπινα όντα στην κατάσταση του «Ανώτερου Εαυτού» είναι αθάνατα, αλλά οι προσωπικότητές τους δεν έχουν επίγνωση του δεσμού τους με τη θεϊκή τους φύση και θα φθείρονται αν δεν αγωνιστούν για να επιτύχουν την ένωση των δύο.

• Η μετενσάρκωση

Όπως ο βουδισμός (από τον οποίο προέρχονται πολλές από τις θεοσοφικές έννοιες), έτσι και η Θεοσοφία διδάσκει ότι τα όντα έχουν φτάσει στην ανθρώπινη κατάσταση μέσω πολλών μετενσαρκώσεων, περνώντας μέσα από το ορυκτό, το φυτικό και το ζωικό επίπεδο από την αρχή της γέννησης της ζωής πάνω στη γη μέχρι σήμερα. Παρόλα αυτά, η θεοσοφία διαφέρει από την πίστη της παλινδρόμησης. Οι άνθρωποι δεν μπορούν να μετενσαρκωθούν ξανά σε ζώα ή φυτά εκτός από σπάνιες περιπτώσεις «χαμένων ψυχών». Αντίθετα, οι άνθρωποι θεωρούνται μόνο σαν επιτομή της φυσικής ζωής στη γη και όχι σαν τελικό στάδιο της εξέλιξης.

• Το κάρμα

Η θεοσοφία έχει παρόμοιες απόψεις με τον ινδοϊσμό, όσον αφορά το Κάρμα, το Ντάρμα και την Κοσμογονία. Διδάσκει ότι το καλό και το κακό είναι αποτέλεσμα της διάκρισης πνεύματος-ύλης. Υπάρχει μια ανάμειξη του πνεύματος μέσα στην ύλη που ακολουθείται από την εξέλιξη της ύλης πίσω προς το πνεύμα.

• Παγκοσμια αδελφοτητα

Η θεοσοφία διδάσκει ότι κάθε τι σε οποιοδήποτε είδος και αν ανήκει, προέρχεται από μια θεϊκή πηγή. Όλα τα πράγματα είναι στην πραγματικότητα «μονάδες». Όλες οι μονάδες δυνητικά έχουν τις ίδιες αρχές και οι μορφές τους και η φύση τους είναι μια έκφραση του παροντικού συνειδησιακού τους επιπέδου.

• Η εξελιξη

Η θεοσοφία διδάσκει ότι «αρετές», μεταξύ άλλων η θρησκεία, η φιλοσοφία, η επιστήμη, οι τέχνες, το εμπόριο, η βιομηχανία και η φιλανθρωπία, οδηγούν τους ανθρώπους ακόμη πιο κοντά στο «θείο».

Τέλος, οι θεοσοφιστές επίσης πιστεύουν ότι ο ανθρώπινος πολιτισμός αναπτύσσεται στη διάρκεια ενός κύκλου επτά εποχών ενσάρκωσης και πνευματικής εξέλιξης. Έτσι, την πρώτη περίοδο οι άνθρωποι ήταν πνευματικά πένητες. Στην δεύτερη περίοδο, είναι γνωστοί ως Υπερβόρειοι, στην τρίτη σαν Λεμούριοι, και στην τέταρτη σαν Άτλαντες. Καθώς η Ατλαντίδα ήταν το ναδίρ αυτού του κύκλου, η παρούσα πέμπτη εποχή είναι μια περίοδος αναγέννησης της ψυχικής κληρονομιάς της Ανθρωπότητας.

ΠΗΓΕΣ:

Διαδίκτυο

https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%98%CE%B5%CE%BF%CF%83%CE%BF%CF%86%CE%AF%CE%B1

http://www.theosophicalsociety.gr/

Γιαλίδης Νέστωρ 

Ταξίαρχος ε.α.,

Ηλεκτρολόγος Μηχανικός,

Μηχανικός Η/Υ,

Ραδιοηλεκτρολόγος Α’,

Βιβλικός Θεολόγος και

Ισλαμολόγος.